اورلیکن، گردان پدافندهوایی؛ از گردان‌های گروه پدافند-هوایی تبریز زیر امر منطقه پدافند هوایی شمال‌غرب در جنگ تحمیلی عراق ضد ایران.

به‌منظور توسعه پدافند هوایی در ۱۳۴۸ش، تعداد ۱۱۴ سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن از شرکت کنتراوس سوئیس به‌منظور مقابله با اهداف‌ ارتفاع پست خریداری و اولین گروه کارکنان پدافند هوایی در همان سال برای آموزش به‌کارگیری و نگهداری این سامانه‌ها، به سوئیس اعزام و پس از بازگشت آموزش سایر کارکنان را به عهده گرفتند (تاریخچه ...، صص ۲، ۳).

در۱۳۵۰ش تعداد ۱۱۲ سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن وارد خدمت در فرماندهی پدافند هوایی گردید که دو آتشبار آن در گردان چهارم دفاع زمین به هوا گروه پدافند هوایی تبریز سازمان‌دهی شد (همان).

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، واحدهای پدافند هوایی به چهار منطقه و دو واحد شامل منطقه یکم پدافند هوایی بابلسر، منطقه دوم پدافند هوایی همدان، منطقه سوم پدافند هوایی شیراز، منطقه چهارم پدافند هوایی بندرعباس، گروه رادارهای تاکتیکی و میدان تیر سمنان تقسیم گردیدند. در این ساختار یگان‌های گروه پدافند هوایی تبریز در فرماندهی منطقه یکم بابلسر قرار گرفت و گردان چهارم مختلط پدافند هوایی شامل آتشبار توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای پدافند هوایی به شماره ۲۱ تغییر یافت (غلامی، ج ۱، ص ۶۶، ۸۲).

ساختار و سازمان: کوچک‌ترین واحد سازمانی سامانه اورلیکن، یک دسته آتش شامل یک دستگاه رادار کنترل آتش، دو عراده توپ ۳۵میلی‌متری و مولدهای برق مربوطه است که در سازمان هر آتشبار ۴ دسته آتش وجود دارد. در گردان پدافندهوایی ۲۱ گروه پدافندهوایی تبریز، دو آتشبار سامانۀ توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن، سازمان‌دهی گردیده بود. نیروی انسانی موردنیاز رادار کنترل آتش سامانه پدافندهوایی اورلیکن، ۵ نفر شامل رئیس رادار، اپراتور رادار، اپراتور رایانه، اپراتور برجک و اپراتور دستگاه نشانه‌روی بصری است و نیروی انسانی جنگ‌افزار توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن ۴ نفر شامل رئیس توپ و سه نفر خدمه است. در صورت تداوم عملیات تعداد نیروی انسانی توپ به ۶ نفر می‌رسد. نیز اپراتور برجک توپ توسط دوربین با درشت‌نمایی(۱۲) هدف را پیداکرده و به اپراتور رادار اطلاع می‌دهد و از این مرحله به بعد رادار به‌طور خودکار هدف را تعقیب کرده و کلیه اطلاعات لازم را روی صفحات نشان‌دهنده ظاهر می‌کند و متصدی رایانه رادار این اطلاعات را به‌موقع مورداستفاده قرار داده و با فشار یک دکمه زنگ مسئول توپ را آگاه می‌سازد تا توپ را در اختیار رادار قرار دهد؛ از این مرحله به بعد توپ در سمت و ارتفاع از رادار تبعیت می‌نماید و با فشار دکمه آتش توسط رادار تیراندازی شروع می‌شود. مشخصات سامانه اورلیکن ۳۵میلی‌متری شامل حداکثر برد رادار جستجوگر هدف ۵۰ کیلومتر، حداکثر برد رادار کنترل آتش ۴۰ کیلومتر، برد مؤثر گلوله با استفاده از رادار ۴ کیلومتر و نواخت تیر از دو لوله ۱۱۰۰ تیر در دقیقه است (نقش ... پدافندهوایی ...، ج ۱، صص ۶۹، ۷۰).

فرماندهان و بنیان‌گذاران گردان: آتشبار سامانه‌های توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در ابتدا در گردان چهارم دفاع ضدهوایی و سپس گردان ۲۱ پدافندهوایی، در قبل از انقلاب سازمان‌دهی گردیده بودند که فرماندهی گردان تا پیروزی انقلاب اسلامی ایران را به ترتیب سرهنگ پدافند هوایی حسن اسکویی (۱۳۴۸-۱۳۵۱ش)؛ سرهنگ پدافند هوایی ابوالفتح یافت‌آبادی (۱۳۵۱-۱۳۵۴ش)؛ سرهنگ خلبان قدرت صالحی (۱۳۵۴- ۱۳۵۷ش)؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا شروع جنگ تحمیلی سرگرد امیر آذر(۱۳۵۷-۱۳۵۸)؛ سرگرد احمد پرحامی (۱۳۵۸-۱۳۵۹ش) و در دوران جنگ تحمیلی عراق ضد ایران سروان پدافند هوایی جعفر حیدری (1361تا ۱۳۶۵ش) و سرهنگ پدافند هوایی علی‌محمد مشایخی (1365-1367ش).

گردان اورلیکن قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران: در ۱۳۵۳ش پس از بالا گرفتن درگیری‌های مرزی بین ایران و عراق و بمباران‌های مرزی توسط نیروی هوایی عراق، تعدادی از توپ‌های اورلیکن از پدافند هوایی کشور از جمله از آتشبار اورلیکن گردان ۲۱ گروه پدافند هوایی تبریز به پیرانشهر اعزام و برای اولین بار علیه حملات هوایی عراق بکار گرفته‌شد و تعدادی هواپیما را سرنگون کردند. نیز در همان ‌سال تعدادی توپ اورلیکن برای مقابله با چریک‌های ظفار در حمایت از سلطان قابوس پادشاه عمان به آن کشور، اعزام شدند (همان، ج ۱، ص ۶۸).

گردان اورلیکن قبل از شروع دفاع مقدس: پس از انقلاب اسلامی ایران و در آستانه جنگ تحمیلی، در نیمه اول ۱۳۵۹ش، هواپیماهای ارتش عراق پی‌درپی به شهرهای ایران و پاسگاه‌های مرزی یورش می‌آوردند تا نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را(که تنها نیروی توانمند واکنش سریع، در برابر ارتش عراق بود)، با عملیات شناسایی و ایذایی مورد آزمون قرار دهند. برخی از این پروازهای مجازی برای سنجش قابلیت و برد رادارهای نهاجا (نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران) و زمان کارکرد پایگاه‏های موشکی از جمله موشک‌های زمین به هوای «هاک»، «راپیر» و سیستم پدافند هوایی ایران بود. بر همین اساس و طبق دستور ستاد فرماندهی پدافند هوایی کشور، تعداد ۱۶ رسد جنگ‌افزار اورلیکن از گروه پدافند هوایی تبریز از اردیبهشت ۱۳۵۹ در مواضع مختلف پایگاه دوم شکاری تبریز (شهید سرلشکر جواد فکوری فعلی) مستقر و گسترش یافتند (گسترش و جابجایی جنگ‌افزار و ...، ص ۷).

گردان پدافند هوایی اورلیکن: در ساعت ۱۴:۰۰ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، اطلاعاتی در مورد حمله هوایی هم‌زمان به فرودگاه‌ها و تأسیسات مهم و حساس کشور ازجمله تبریز واصل ‌گردید. از ساعت ۱۴:۰۵ هم‌زمان با این یورش هوایی، دستور آتش به اختیار به کلیه یگان‌های پدافند هوایی صادر شد و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آغاز گردید (غلامی، ج ۲، ص ۳). جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن گروه پدافند هوایی تبریز با استعداد ۱۰ رسد با استقرار در مواضع و عملیاتی کردن آن‌ها در پایگاه دوم شکاری تبریز و پالایشگاه، آماده مقابله با هواپیماهای ارتش عراق گردید (همان، ص ۳۲؛ غلامی، ج ۳، ص ۲۰). در حمله هوایی ارتش عراق در ساعت ۱۴.۰۰ روز ۳۱ شهریور ۱۳۵۹، به پایگاه هوایی دوم شکاری تبریز، جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند. همچنین پایگاه هوایی تبریز در دوم و یازدهم مهر ۱۳۵۹ موردحمله هوایی عراق قرار گرفت. سامانه توپ‌های ۳۵ میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای گروه پدافند هوایی تبریز با هواپیمای دشمن درگیر و از وارد آمدن خسارات مؤثر به پایگاه جلوگیری شد. علاوه بر پوشش و تأمین هوایی پایگاه دوم شکاری در طول سال اول جنگ سامانه‌های اورلیکن به صورت ۲۴ ساعته از سایر مراکز اقتصادی استان آذربایجان ‌شرقی هم، پشتیبانی لازم را به عمل آوردند (غلامی، ج ۲، صص ۳، ۵، ۱۳).

هواپیماهای ارتش عراق در ۹ خرداد ۱۳۶۱ به منطقه عمومی تبریز به‌منظور بمباران کارخانه صوفیان حمله هوایی کردند که به علت فعالیت جنگ‌افزارهای گروه پدافند هوایی تبریز از جمله سامانۀ توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای گروه پدافند تبریز موفق به بمباران کارخانه صوفیان نشده و بمب‌های خود را در شمال و غرب صوفیان فروریخته و بدون واردکردن هیچ خسارتی متواری شدند (همو، ج ۲، ص ۱۲۹).

هواپیماهای متخاصم عراقی در ۱۸ شهریور ۱۳۶۱ منطقه عمومی شهر تبریز را مورد حمله هوایی قراردادند و با اعلام ایستگاه رادار تبریز به پست فرماندهی ارتفاع کم (مرکز کنترل آتش و گزارشات و مسئول برقراری ارتباط بین جنگ‌افزارها) سامانه پدافند هوایی اورلیکن، همانند سایر جنگ‌افزارهای منطقه شهر تبریز، به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند (همو، ص ۱۵۷؛ شکوهی، ص ۷۷).

عملیات والفجر ۲ در ۲۹ تیر ۱۳۶۲ با رمز یا الله در منطقه تمرچین (حاج عمران عراق) واقع در شمال غرب ایران آغاز و بعد از ۲۵ روز نبرد مداوم در ۲۳ مرداد ۱۳۶۲ پایان یافت (جعفری، ص ۸۹).

به‌منظور پشتیبانی پدافند هوایی از این عملیات یک آتشبار توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن از گروه پدافند هوایی تبریز به منطقه عملیاتی پیرانشهر اعزام و در مواضع تیر تعیین ‌شده مستقر گردید. بر اساس گزارشات اپراتور پست فرماندهی ارتفاع کم آتشبار اورلیکن، در ساعت ۰۹:۲۵ روز ۱۵ مرداد ۱۳۶۲ در منطقه عملیاتی والفجر ۲ یک فروند هواپیمای میراژ اف-۱ عراق توسط جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن مورد اصابت قرارگرفته و منهدم گردید که اصابت و سقوط این هواپیما توسط قرارگاه مالک اشتر مورد تائید قرارگرفت (تاریخچۀ پایگاه پدافند‌هوایی شمال غرب تبریز ...، ص ۸).

کالک عملیات والفجر ۲

در ١٣۶٢ش و ١٣۶٣ش، قراردادی بین عراق و فرانسه برای خرید هواپیماهای میراژ اف۱ و اجاره جنگنده‌های سوپراتاندارد به عراق صورت گرفت. نیروی هوایی عراق با استفاده از این هواپیماهای پیشرفته که قدرت پروازشان بالاتر از سقف پوشش سایت‌های راداری ایران و همچنین دارای موشک‌های ضد تشعشع بود، حمله به شهرهای بزرگ از جمله تبریز را آغاز کرد. تبریز بیش از ۶ بار مورد تهاجم هواپیماهای ارتش عراق قرار گرفت که با اعلام ایستگاه رادار تبریز به پست فرماندهی ارتفاع کم گروه پدافند هوایی تبریز مستقر در پایگاه دوم شکاری، جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در ایستگاه رادار تبریز و پالایشگاه، همانند سایر جنگ‌افزارهای منطقه شهر تبریز، برابر دستورالعمل‌های صادره به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند (رشید، ص ۸۶، ۹۱).

در حمله هوایی عراق به پالایشگاه تبریز در ۱۰ خرداد ۱۳۶۳، تعداد ۲ فروند هواپیمای متخاصم، تحت پوشش رادار تبریز قرار گرفت و به جنگ‌افزارهای پدافند هوایی از جمله سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن مستقر در پالایشگاه تبریز و منطقه تبریز فرمان آتش به اختیار، صادر شد. هواپیماهای دشمن که در فاصله ۱۵کیلومتری شمال‌غربی تبریز تحت پوشش رادار PAR (رادار هدفیاب پالسی) آتشبار موشکی هاگ تبریز قرار گرفته بود به علت پارازیت‌های جدید ایجادشده بر روی رادارهای سیستم موشکی هاگ، بخش عملیاتی موفق به پرتاب موشک به سمت هواپیماهای دشمن نگردید. در این شرایط جنگ‌افزارهای پدافندی هوایی از جمله توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن مستقر در رادار و پالایشگاه تبریز، به‌محض رؤیت هواپیماهای مهاجم، آتش پرحجمی را بر روی آن‌ها ایجاد که بر اثر این مقابله شدید یک فروند هواپیمای دشمن مورد اصابت قرار گرفت ولی اثری از سقوط آن به دست نیامد. گزارشات تکمیلی حاکی از آن بود که یک فروند هواپیمای سوخوی ۲۲ ارتش عراق، مورد اصابت قرارگرفته و در بازگشت به عراق سقوط و خلبان آن (احمد شاکر وادی) کشته شد (غلامی، ج ۲، ص ۲۹۶).

نیروی هوایی عراق با دریافت هواپیمای میگ ۲۵ از کشور شوروی(سابق) و میراژ اف ۱ از فرانسه، در ۱۳۶۳ش، شهرها و مراکز صنعتی  ایران را مورد حملات هوایی خود قرار داد. در ۱۹ بهمن ۱۳۶۳، در بمباران شهر تبریز برای اولین بار از هواپیمای میگ ۲۵، استفاده شد. نیز در ۲۰ بهمن دو بار در ساعت‌های ۱۲:۳۰ و ۱۹:۲۳ و ۲۲ و ۲۳ بهمن۱۳۶۳، ۲۵ و ۲۷ اسفند ۱۳۶۳ از ساعت ۰۴:۴۶ و ۰۴:۳۰ و ۱۰:۳۰، هواپیماهای میگ ۲۵ با سرعت و ارتفاع زیاد پالایشگاه و سایر مراکز اقتصادی شهر تبریز را بمباران کردند. علاوه بر این، حملات هوایی در نیمه اول ۱۳۶۴ش بیش از سه بار اتفاق افتاد؛ که جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای گروه پدافند هوایی تبریز به مقابله با هواپیماهای ارتش عراق پرداختند. در این حملات جنگ‌افزارهای ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای پدافند هوایی مستقر در پالایشگاه موفق به سرنگونی یک فروند هواپیمای دشمن شدند (همو، ص ۳۵۱ تا ۳۸۶؛ تاریخچه...، ص ۸).

در سال ششم جنگ حملات عراق به شهرها و تأسیسات ایران در ۱۳۶۵ش ادامه داشت. گسترده‌ترین حملات به شهرها در این سال به وقوع پیوست. کشور عراق در حمله به مراکز صنعتی و تأسیسات نفتی، در پی ایجاد بحران اساسی در کشور بود و قصد داشت با فلج کردن اقتصاد ایران، مانع از ادامه جنگ شده و با ناامن کردن زندگی مردم، حمایت آنان را از دولت برای ادامه جنگ کاهش دهد. بر همین اساس شهر تبریز و تأسیسات صنعتی آن بیش از ۳۴ بار مورد تهاجم هواپیماهای ارتش عراق قرار گرفت که با اعلام این حملات توسط ایستگاه راداری تبریز به پست فرماندهی ارتفاع کم، یگان‌های پدافند زمین به هوای مستقر در پایگاه هوایی دوم شکاری و سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن ایستگاه رادار تبریز و پالایشگاه، همانند سایر جنگ‌افزارهای پدافندهوایی مستقر در منطقۀ شهر تبریز، به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند (رشید، ص ۱۱۷، ۱۱۸، ۱۲۲).

جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای مستقر در پالایشگاه و ایستگاه رادار تبریز در ساعت ۱۸:۳۴ روز ۱۰ خرداد ۱۳۶۵ در مقابله با دو هواپیمای متخاصم ارتش بعث عراق به پالایشگاه تبریز با اجرای سد آتش موفق به سرنگونی یکی از هواپیماها شدند (تاریخچۀ ... «ایستگاه رادار تبریز»، ص ۸).

هواپیماهای ارتش عراق، در ساعت ۰۸:۵۵ روز ۱۸ شهریور ۱۳۶۵؛ ساعت ۱۴:۱۳ روز ۱۹ شهریور و ۵۳: ۱۵ روز ۲۱ آبان ۱۳۶۵، پالایشگاه تبریز را با نفوذ از ارتفاع کم موردحمله قرار دادند. جنگ‌افزارهای پدافند هوایی از جمله سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن برابر دستورالعمل صادره از فرماندهی پدافند هوایی کشور اقدام به مقابله با هواپیماهای مهاجم نموده و در این تقابل یک فروند از هواپیماهای مهاجم در ۱۹ شهریور مورد اصابت قرارگرفته و در اطراف روستای شیخ‌حسن (از توابع شهر ایلخچی*) سرنگون شد و قسمتی از لاشه هواپیما توسط نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تبریز پیدا شد (غلامی، ج ۲، ص ۴۸۹، ۵۰۴).

هواپیماهای ارتش عراق در ساعت ۰۸:۴۸ روز ۲۸ اردیبهشت ۱۳۶۵ به پل قطور واقع در آذربایجان ‌غربی حمله، که با هشدار اعلام ‌خطر توسط ایستگاه رادار تبریز، وضعیت قرمز اعلام و مجدداً در ساعت ۰۸۵۱ تعداد ۶ فروند هواپیما به این پل حمله کردند؛ که با عکس‌العمل به‌موقع سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن، یک فروند از هواپیماها سرنگون‌ و بقیه متواری شدند (تاریخچه ...، ص ۹).

تعداد ۴ فروند هواپیمای ارتش عراق در ساعت ۱۳۲۰ روز ۵ خرداد ۱۳۶۵ به پاسگاه ژاندارمری منطقه قطور و مواضع پدافند هوایی منطقه حمله کردند که با واکنش جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن و سایر جنگ‌افزارهای پدافند هوایی مواجه شدند (همان).

یک فروند میراژ عراقی در ساعت ۰۸۵۵ روز ۲۶ مرداد ۱۳۶۵ به پل قطور حمله کرد که در اثر تیراندازی به‌موقع جنگ‌افزارهای پدافند هوایی ازجمله توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن بدون وارد آوردن هیچ نوع خسارتی متواری گشت (همان).

در سال هفتم جنگ تحمیلی، بویژه نیمه دوم ۱۳۶۵ش، ارتش عراق با هواپیما و موشک، گسترده‌ترین حملات به شهرها از جمله شهر تبریز را انجام داد. استراتژی عملیات‌های هوایی عراق در ١٣۶۵ش متمرکز بر هدف‌های اقتصادی بود که پس از عملیات کربلای ۵ تغییر کرد و بار دیگر مناطق مسکونی ایران به‌طور مستقیم بمباران و موشک‌باران شد که با اعلام این حملات توسط ایستگاه راداری تبریز به پست فرماندهی ارتفاع کم، یگان پدافند زمین به هوای مستقر در پایگاه دوم شکاری تبریز، سامانۀ جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن مستقر در ایستگاه رادار تبریز، پالایشگاه، پایگاه دوم شکاری و شهر تبریز، همانند سایر جنگ‌افزارهای پدافند هوایی مستقر در منطقه، برابر دستورالعمل‌های صادره به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند (رشید، صص ۱۱۸، ۱۲۲).

هواپیماهای ارتش عراق در ۲۱ آبان ۱۳۶۵ و ۲۳ اردیبهشت ۱۳۶۶؛ قصد حمله به پالایشگاه تبریز را با نفوذ از ارتفاع کم داشتند که جنگ‌افزارهای پدافند هوایی از جمله سامانه توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن برابر دستورالعمل صادره از فرماندهی پدافند هوایی کشور به مقابله با هواپیماهای مهاجم پرداختند (غلامی، ج ۲، ص ۵۰۴-۵۷۶).

هواپیماهای ارتش عراق در ۶ و ۱۱ بهمن ۱۳۶۵ اقدام به حملۀ هوایی به پل قطور آذربایجان، کردند که بر اثر تیراندازی به‌موقع جنگ‌افزارهای پدافند هوایی ازجمله توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن بدون وارد آمدن هیچ‌گونه خسارتی متواری گشتند (همو، صص ۵۴۵،۵۵۰).

شهر تبریز و تأسیسات صنعتی آن در ۱۳۶۶ش بیش از ۱۷ بار و در ۱۳۶۷ش تا مرداد ۱۳۶۷، بیش از ۳ بار مورد تهاجم هواپیماهای ارتش عراق قرار گرفت که با اعلام ایستگاه رادار تبریز به پست فرماندهی ارتفاع کم یگان پدافند زمین به هوای مستقر در پایگاه همچنین سامانه جنگ‌افزار توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در ایستگاه رادار تبریز، پالایشگاه و نیروگاه تبریز، همانند سایر جنگ‌افزارهای پدافند ‌هوایی مستقر در منطقه شهر تبریز، به مقابله با هواپیماهای دشمن پرداختند. همچنین شهر ارومیه در ۱۳۶۶ش بیش از ۱۳ بار و در ۱۳۶۷ش بیش از ۱۳ بار موردتهاجم هواپیماهای ارتش عراق قرار گرفت که به همین علت، دو رسد توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن به‌منظور پوشش هوایی شهر ارومیه در مواضع تیر گسترش و مستقر و به مقابله با هواپیماهای ارتش عراق پرداختند(رشید، ص ۱۳۸، ۱۵۴؛ گسترش و جابجایی....، ص ۳۲۵).

در پایان سال هشتم جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، جنگ‌افزارهای سازمانی و مأمور به گردان پدافند هوایی اورلیکن تبریز به ترتیب: ۴ عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در شهر ارومیه، ۲ عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در پل قطور آذربایجان غربی، ۸ عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در نیروگاه تبریز، یک عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در رادار تبریز، ۲ عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در پایگاه دوم شکاری تبریز و ۹ عراده توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن در پالایشگاه تبریز در مواضع تیر مستقر بودند (غلامی، ج ۳، صص ۳۳۲،۳۳۳).

پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل متحد و استقرار نیروهای عملیاتی در مرز بین‌المللی، مأموریت مراقبت به‌منظور حفاظت از آسمان و فضای هوایی کشور توسط جنگ‌افزارهای توپ ۳۵میلی‌متری اورلیکن با همان گسترش سال هشتم جنگ، ادامه یافت و در کنار آن بازسازی تجهیزات و وسایل، تجدید و تقویت آموزش کارکنان گردان به‌منظور بالا بردن توان رزمی انجام شد (گسترش و جابجایی ...، ص ۴۹۵).

محل استقرار گردان پدافند هوایی اورلیکن در گروه پدافندهوایی تبریز مستقر در پایگاه هوایی دوم شکاری تبریز است (استخراج از اطلاعات یگانی ... ).

مآخذ: اطلاعات یگانی گروه پدافندهوایی تبریز به‌صورت تلفنی، تبریز، آبان ۱۴۰۲؛ تاریخچه پایگاه پدافندهوایی شمال غرب تبریز «ایستگاه رادار تبریز»، تبریز، قسمت مطالعات، تحقیقات گروه پدافندهوایی تبریز، ۱۴۰۱ش؛ تاریخچه و اقدامات پدافندهوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس، مرکز مطالعات، تحقیقات و تدوین آئین‌نامه‌های رزمی قرارگاه پدافندهوایی خاتم‌الانبیاء(ص) آجا، ۱۳۹۵ش؛ جعفری، مجتبی، اطلس نبردهای ماندگار، چاپ چهلم، تهران، سوره سبز، ۱۳۸۹ش؛ رشید، محسن، اطلس آماری جنگ شهرها، نمای جنگ شهر در دوران دفاع مقدس ۱۳۵۹-۱۳۶۷ش، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۹۷ش؛ غلامی، براتعلی، پدافندهوایی سیر توسعه و تکامل، جلد ۱، تهران، ایران سبز، ۱۳۹۸ش؛ غلامی، براتعلی، پدافندهوایی، روزشمار دفاع مقدس، ج ۲، تهران، ایران سبز، ۱۳۹۸ش؛ غلامی، براتعلی، پدافندهوایی گسترش‌های دفاع مقدس، ج ۳، تهران، ایران سبز، ۱۳۹۸ش؛ شکوهی، حسین، تحقیق و بررسی پیرامون استراتژی پدافند هوایی، تهران، دانشگاه دفاع ملی، ۱۳۸۶ش؛ کارنامه عملیات‌های لشکر ۶۴ پیاده؛ ارومیه، رکن سوم لشکر ۶۴ پیاده، ۱۳۹۰ گسترش و جابجایی جنگ‌افزار و تجهیزات پدافند هوایی نیروهای مسلح در طول هشت سال دفاع مقدس، تهران، موزه‌نگاری قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیا(ص) ارتش جمهوری اسلامی ایران، سازمان حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۳۹۸ش؛ نقش و عملکرد موشک زمین به هوای پدافند هوایی نیروهای مسلح در طول هشت  سال دفاع مقدس، جلد ۱، تهران، موزه ‌نگاری.